"หมาน้อย" อาหารพื้นบ้านอีสาน บ้านสนม ต.สนม อ.สนม จ.สุรินทร์

"หมาน้อย" เป็นอาหารพื้นบ้านทางภาคอีสาน แถบภาคเหนือตอนบนเรียก "แอ่งแต๊ะ" วัตถุดิบที่ใช้ คือ ใบหมาน้อย หรือใบแอ่งแต๊ะ มีคุณสมบัติการเปลี่ยนรูปจากของเหลวเป็นวุ้นแต่ไม่ถึงกับแข็งเหมือนวุ้นทั่วไป แต่จะเป็นวุ้นแบบเด้งดึ๋งดั๋งไปมาเมื่อใช้ช้อนตักลงไปที่หมาน้อย





หมาน้อย เป็นพืชที่จัดอยู่ในประเภทสมุนไพร ชนิดยาเย็น ช่วยดับกระหายได้เป็นอย่างดี



ต้นหมาน้อย จะมีลักษณะเครือยาว อาศัยต้นไม้ใหญ่ในการเลื้อยเพื่อการเจริญเติบโตที่ดี ดังภาพบน และล่าง คือ เครือหมาน้อยอาศัยพี่เลี้ยงอย่างต้นมะม่วงช่วยในการเจริญเติบโต





ภาพบน และล่าง : ใบหมาน้อย มีรูปทรงลักษณะคล้ายใบโพธิ์ และบางกว่ามาก ทั้งด้านหน้า และด้านหลังของใบหมาน้อย มีขนเล็กๆ ให้ความรู้สึกนุ่มนิดๆ เมื่อสัมผัสเบาๆ



กรรมวิธีการทำหมาน้อย (แอ่งแต๊ะ)

ส่วนประกอบ
ใบหมาน้อย = 30 ใบ
พริกแดงสด = ตามชอบ
กระเทียม = 3-5 กลีบ
ตะไคร้หั่นซอย = 3 ต้น
ผักชีฝรั่ง = 2 ต้น
ผักชีจีน = ตามชอบ
ห้วหอม = 10 หัว
ต้นหอม = 2 ต้น
ผักชี = 2 ต้น
ปลาร้าสับ = 2 ขีด หรือ ปลาเค็มทอดสุก = 2 ขีด หรือ กะปิ-เคย = 2 ขีด
น้ำ = 1/2 ลิตร



วิธีทำ

ขั้นตอนที่ 1
โขลกพริกสด หัวหอม กระเทียม ตะไคร้ซอย รวมกันให้ละเอียด (หรือจะนำปลาร้าสับใส่ลงไปคลุกเคล้าในขั้นตอนนี้ร่วมด้วยก็ได้) และตักใส่ภาชนะพักไว้ก่อน

ขั้นตอนที่ 2
นำใบหมาน้อยล้างให้สะอาด นำใส่ลงเครื่องปั่นเติมน้ำเปล่าที่เตรียมไว้ลงไป และปั่นให้ละเอียด แล้วนำมากรองเพื่อเอากากออก ก็จะได้ "น้ำหมาน้อย"

ขั้นตอนที่ 3
นำ "น้ำหมาน้อย" กับส่วนผสมในขั้นตอนที่ 1 มาผสมกัน (หากยังไม่ได้ผสมปลาร้าสับในขั้นตอนที่ 1 ให้นำปลาร้าสับใส่ผสมลงไปในขั้นตอนที่ 3 นี้) และเติมด้วยผักชีฝรั่ง ต้นหอม และผักชีซอยลงไป ปรุงรสด้วยน้ำปลา หรือเกลืิอ จัดแจงส่วนผสมทั้งหมดลงภาชนะที่เตรียมไว้ พักทิ้งไว้ประมาณ 30 นาที หมาน้อยจะแข็งตัวเป็นวุ้น จัดแจงใส่ภาชนะพร้อมเสิร์ฟ พร้อมผักชีจีน และพริกสด และอื่นๆ ตามชอบ



ใบหมาน้อย




หัวหอม





พริกสด





กระเทียม





ยี่หร่า อีสานเรียก "ผักหอมห่อ" หรือ "หอมเป"





ตะไคร้





ปลาร้าสับ อีสานเรียก "ปลาแดกผัก" (สับ อีสานเรียก "ผัก")





ผักชีจีน





ต้นหอม ชนิดนี้ แถบอีสานบ้านสนม เรียก "หอมแบ่ง"





น้ำปลา





สภาพเครื่องปรุง พริกสด + หัวหอม + กระเทียม + ตะไคร้ เมื่อโขลกรวมกันเรียบร้อยแล้ว





น้ำหมาน้อย ที่ผ่านการกรองเอากากออกแล้ว





หมาน้อย หน้าตาน่ารับประทาน