ชุมชนออนไลน์สนม อ.สนม จ.สุรินทร์: วัดธาตุ ตำบลสนม อำเภอสนม จังหวัดสุรินทร์

ประวัติวัดธาตุ
ตำบลสนม อำเภอสนม จังหวัดสุรินทร์
นายสุนทร กิ่งมาลา อดีตกำนันตำบลสนม เรียบเรียง

วัดธาตุสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ก่อสร้างประมาณ พ.ศ. ๒๔๒๗ สมัยหลวงจินดานุรักษ์ (ท้าวอุดทา/ท้าวอุทา) ผู้ก่อสร้างบ้านสนม บริเวณที่ก่อสร้างวัด เดิมมีปราสาทโบราณ คาดว่าสร้างสมัยอาณาจักรขอมเรืองอำนาจประมาณ พ.ศ. ๑๘๐๐ สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ทรงนับถือศาสนาพุทธลัทธิมหายาน พระองค์โปรดให้สร้างที่พักคนเดินทาง และสร้าง อโรคยาศาล หรือสถานพยาบาล ขึ้นในชุมชนต่างๆ มากมาย ปราสาทแห่งนี้มีขนาดโดยประมาณ กว้าง ๒๐ เมตร ยาว ๒๕ เมตร สูงประมาณ ๕ เมตร สร้างด้วยศิลาแลง และหินทราย อยู่ในสภาพชำรุดทรุดโทรม เดิมมีต้นไม้ขนาดใหญ่ ประมาณ ๒ - ๓ โอบ จำนวนมาก ได้แก่ ประดู่ ตะแบก ยาง ตะคร้อ ตาเสือ คำไก่ ซึ่งปราสาทหลังนี้มองจากทุ่งนา นอกบ้านเห็นเด่นชัด บริเวณรอบๆ ปราสาทมีสระน้ำเรียงรายทั้งสี่ด้าน อดีตเคยขุดได้พระพุทธรูปปางต่างๆ และเทวรูป ในบริเวณปราสาท ชื่อวัดธาตุ คือ “ปราสาท” ชาวสนมเรียกว่า “ธาตุ” หรือเรียกว่า “โนนธาตุ” ทางวัดได้รื้อปราสาทลง และก่อสร้างอุโบสถแทน เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๘ ปัจจุบันวัดธาตุมีพื้นที่ ๘ ไร่ ๓ งาน ๑๑ ตารางวา

นายสุนทร กิ่งมาลา (อดีตกำนันตำบลสนม)

ถ่ายเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2553

ลำดับเจ้าอาวาสวัดธาตุ
๑. สำเร็จลุน หรืออาจารย์ลุน พ.ศ. ๒๔๒๗ - ๒๔๓๕
๒. ครูโคตร หรือพระครูโคตร พ.ศ. ๒๔๓๕ – ๒๔๓๙
๓. ครูพรมมา หรือพระครูพรมมา พ.ศ. ๒๔๓๙ – ๒๔๔๗
๔. อาจารย์ซาสอน หรือ หัวซาสอน พ.ศ. ๒๔๔๗ – ๒๔๕๘
๕. อาจารย์ขัน หรือพระครูขัน พ.ศ. ๒๔๕๘ – ๒๔๖๓
๖. อาจารย์โสม หรือพระอาจารย์โสม พ.ศ. ๒๔๖๓ – ๒๔๖๘
๗. อาจารย์สีโท หรือพระสีโท พ.ศ. ๒๔๖๘ – ๒๔๗๓
๘. หลวงพ่อศรีธาตุ หรืออุปัชฌาย์ศรีธาตุ พ.ศ. ๒๔๗๓ – ๒๔๘๕
๙. หลวงพ่อเพิ่ม/อาจารย์คำ/อาจารย์บุญมา พ.ศ. ๒๔๘๕ – ๒๔๙๐
๑๐. พระครูบุญศิริโสภณ หรือหลวงพ่อบุญศรี ปารคามี พ.ศ. ๒๔๙๐ - ๒๕๔๙
๑๑. พระครูสิริธรรมานุโยค หรือหลวงพ่อสูนย์ ถามพโล พ.ศ. ๒๕๕๐ – ปัจจุบัน

หมายเหตุ : ในอดีตการปกครองคณะสงฆ์ จะเลียนแบบธรรมเนียมการปกครองของล้านช้าง (ลาว) โดยจำแนกสมณศักดิ์เป็น ๖ ชั้น คือ สำเร็จ ซา คู ฝ่าย ด้าน และหลักคำ

“สำเร็จ หรือสมเด็จ” หมายถึงเรียนจบหลักสูตรอันเป็นบุพบทภาคเบื้องต้น คือ เรียนสวดมนต์ และมูลกัจจายนะจบ เช่น “สำเร็จจัวคำ” หรือ “เจ้าหัวสำเร็จบุญมา”

“ซา” หมายถึง ผู้ที่ผ่านการเรียนขั้นสำเร็จ แล้วยังเรียนสูงขึ้นจนแตกฉานในประไตรปิฎก มีคุณค่าที่เฉลิมพระศาสนาได้ เช่น “ซาจัวแก้ว” “เจ้าหัวซาคูณ” เป็นต้น

“คู หรือครู” เป็นผู้ที่ประกอบด้วยคุณสมบัติ ๒ อย่าง คือ พ้นจากนวกภูมิ และมัชฌิมภูมิ เป็นเถรภูมิแล้ว มีวัยวุฒิ และเป็นพหูสูต เล่าเรียนมามาก สามารถสอนอรรถ สอนธรรม แก่กุลบุตร ทั้งเป็น “สำเร็จ” และ “ซา” มาแล้ว

ต่อมาชาวบ้านเป็นผู้ยกย่องไม่มีเกณฑ์เลือกสรร แต่พิจารณาพระที่เหมาะสมเป็น “สำเร็จ” “ซา” หรือ “คู”

เดิมเรียกสามเณรว่า “จัว” เมื่ออุปสมบท (บวชพระ) เรียกว่า “เจ้าหัว” หรือ “เจ้าหม่อม”